دکتر کودک

بیماری سلیاک : یافته های تازه ممکن است دستورالعمل ها را در کودکان تغییر دهد

به نظر می رسد بر اساس دو مطالعه جدید، تنظیم سن مواجهه با گلوتن ( Gluten ) گندم و طول دوره تغذیه انحصاری با شیر مادر تأثیری بر ایجاد بیماری سلیاک ( Celiac Disease ) در کودکان پرخطر ندارد. [ پر خطر یعنی از نظر ژنتیکی دارای ژنهای HLA ی نوع DQ2 یا DQ8 یا DQ B1*O2 بوده  و بنابر این مستعد بیماری سلیاک باشد]. این یافته ها چشم انداز مفهومی بیاری سلیاک را تغییر خواهد داد.

اگرچه به طور کلی تغذیه انحصاری با شیر مادر اهمیت و فواید زیادی دارد اما به نظر نمی رسد تأثیری بر محافظت در برابر بیماری سلیاک در کودکان داشته باشد.

آیا تماس زودهنگام با گلوتن در برابر سلیاک محافظت کننده است؟ مطالعات گذشته نشان داده اند معرفی گلوتن بین ۴ تا ۶ ماهگی می تواند خطر ایجاد سلیاک را کم کند. دانشمندان طب کودکان در هلند بررسی کردند آیا معرفی مقادیر کمی گلوتن در این دوره می تواند نرخ بروز سلیاک را طی ۳ سال در کودکان پرخطر تغییر دهد یا خیر. به افراد تحت این تحقیق از سن ۱۶ هفتگی به مدت ۸ هفته روزانه ۲۰۰ میلی گرم گلوتن گندم همراه با لاکتوز خورانده شد. به گروه شاهد گول دارو ( Placebo ) خورانده شد. پس از ۳ سال بروز بیماری سلیاک ( که با آندوسکوپی و نمونه برداری از روده اثبات می شد) در گروهی که گلوتن داده شده بود ۵.۹٪ و در گروه شاهد ۴.۵٪ بود. طول دوره تغذیه انحصاری با شیر مادر در مقایسه با تغذیه غیر انحصاری تفاوت واضحی در بروز سلیاک نداشت. اگرچه، بروز تجمعی ( Cumulative ) بیماری سلیاک در بین دختران گروه گلوتن نسبت به گروه شاهد بالاتر بود ( ۸.۹٪ در مقابل ۵.۵٪ ). اما این تفاوت در پسران مشاهده نشد.

این مطالعه نشان داد مواجهه زود هنگام با گلوتن در کودکان پرخطر باعث کاهش بروز سلیاک نمی شود. به علاوه، حفظ تغذیه انحصاری با شیر مادر هم اثری بر کاهش ایجاد سلیاک نداشت.

قسمت دوم مقاله: آیا تأخیر تماس با گلوتن محافظت کننده است؟

ارائه ی گلوتن به شیرخوار در ۶ ماهگی یک تجربه قدیمی است ، اگرچه تعدا زیادی از پزشکان توصیه می کنند شروع گلوتن در شیرخواران پرخطر از نظر فامیلی، باید با تأخیر باشد. این تأخیر ممکن است به روده باریک فرصت دهد که از نظر سد محافظ و پاسخ ایمنی مخاطی به تکامل بیشتری برسد.

تحقیقی بر روی کودکان پرخطر از نظر استعداد به ابتلاء به بیماری سلیاک انجام شد. آنها به دو گروه تقسیم شدند و غذاهای حاوی گلوتن در یک گروه در ۶ ماهگی و در گروه دیگر در ۱۲ ماهگی شروع شد. در ۲ سالگی ۱۲٪ از کودکان گروه اول و ۵٪ در گروه دوم دچار سلیاک شده بودند، اما در ۵ سالگی بروز سلیاک در هر دو گروه ۱۶٪ شده بود ( یعنی بدون تفاوت ).

میانگین سنی تشخیص سلیاک در گروه اول، ۲۶ ماهگی و در گروه دوم ۳۴ ماهگی بود. بنابر این، اگرچه تأخیر در شروع گلوتن بر ریسک دراز مدت ایجاد بیماری سلیاک اثری ندارد، ممکن است دست کم دو فایده داشته باشد:

۱- ایجاد بیماری سلیاک را به تأخیر می اندازد که این ممکن است باعث کاهش اثرات منفی بیماری بر ارگان های حساس از قبیل مغز در دوره طلایی رشد کودک شود.

۲- در هر سنی، اگرچه نه به طور قابل توجه،باعث کاهش نوع خود ایمنی ( Autoimmune ) بیماری سلیاک در کودکان پرخطر می شود.

نتیجه گیری:

به نظر می رسد عوامل اولیه تغذیه ای به ویژه سن شروع گلوتن نقش ناچیزی در خطر ایجاد سلیاک دارد، اگرچه، تأخیر در شروع گلوتن در شیرخواران ممکن است شروع بیماری سلیاک را به تأخیر بیاندازد که این، اثرات مثبت بالقوه ای در حفظ وضعیت سلامتی در طول دوره ی تکامل کودک خواهد داشت.

همچنین، یافته های این تحقیقات نشان داده ممکن است عوامل محیطی دیگری در افزایش بروز سلیاک در سال های اخیر نقش داشته باشد. متهمان اصلی عبارتند از: عمل سزارین انتخابی ( elective cesarean section )، عفونت های حول و حوش تولد ( Perinatal ) و کودکی، آنتی بیوتیک ها، و دارو های مهار کننده پمپ پروتون ( PPIs ) . این عوامل ممکن است باعث تغییراتی در میکروبیوم ها (Microbioms ) شوند.

Medscape Medical News. 10/2/2014